Η ικανότητα της ακοής είναι σημαντική για ένα παιδί, ώστε αυτό να αναπτύξει σωστά την ομιλία και τις γλωσσικές του δεξιότητες καθώς μεγαλώνει. Στο παρελθόν, τα προβλήματα ακοής στα παιδιά παρέμεναν συχνά αδιάγνωστα μέχρι την ηλικία των δύο περίπου ετών, όπου ήταν πια προφανές πως το παιδί δεν έχει καταφέρει ακόμα να μιλήσει. Σήμερα γνωρίζουμε πως, όταν πρόκειται για τη θεραπεία προβλημάτων ακοής σε παιδιά, όσο νωρίτερα παρέμβουμε και συμβουλευτούμε τον γιατρό μας, τόσο το καλύτερο.
Σύμφωνα με έρευνες, η αντιμετώπιση της απώλειας ακοής σε ένα μωρό πριν από την ηλικία των έξι μηνών θα έχει αποδοτικότερα αποτελέσματα απ’ ότι θα είχε αργότερα. Για τον λόγο αυτό, τα νοσοκομεία στις Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιούν υποχρεωτικό έλεγχο ακοής σε όλα τα νεογέννητα και οι περιπτώσεις προβλημάτων που εντοπίζονται θεραπεύονται όσο το δυνατόν σε νεαρότερη ηλικία.
Πόσο συχνή είναι η απώλεια ακοής στα παιδιά;
Οι στατιστικές σε αυτό το ζήτημα διαφέρουν. Σε έρευνα που πραγματοποίησε το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) υπολογίζεται πως περίπου 1,7 στα 1000 νεογέννητα που ελέγχονται εμφανίζουν κάποιου είδους απώλεια ακοής. Στις ηλικίες των 3-17 ετών η αναλογία ανέρχεται περίπου σε 5/1000 παιδιά.
Αιτίες εμφάνισης
Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες που προκαλούν την απώλεια ακοής σε ένα παιδί, είτε αυτό την αποκτά από τη γέννα (συγγενής βαρηκοΐα), είτε στη συνέχεια της ζωής του (επίκτητη βαρηκοΐα). Είναι σημαντικό οι γονείς, οι βρεφονηπιοκόμοι, οι γιατροί και οι δάσκαλοι να γνωρίζουν τα σημάδια ώστε να εντοπίζουν τη βαρηκοΐα στα παιδιά, διότι η αθεράπευτη βαρηκοΐα μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα ανάπτυξης και να επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία τους.
Κάποια μωρά γεννιούνται με βαρηκοΐα, η οποία είναι γνωστή ως συγγενής βαρηκοΐα και δεν είναι πάντοτε δυνατό να εντοπιστεί η πραγματική της αιτία. Στις μισές περίπου περιπτώσεις της συγγενούς βαρηκοΐας η αιτία είναι γενετική, δηλαδή το πρόβλημα έχει κληρονομηθεί από τον γονέα και η σοβαρότητά της κυμαίνεται από ήπια έως βαριά.
Οι γενετικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν συγγενή βαρηκοΐα περιλαμβάνουν:
Αυτοσωματική υπολειπόμενη βαρηκοΐα: είναι η πιο κοινή μορφή συγγενούς βαρηκοΐας, υπεύθυνη για περίπου το 70% των ασθενών. Σε αυτή την περίπτωση κανένας από τους δύο γονείς δεν εμφανίζει βαρηκοΐα, όμως και οι δύο διαθέτουν το μεταλλαγμένο γονίδιο που κληροδοτείται στο παιδί.
Αυτοσωματική επικρατής βαρηκοΐα: αυτό το είδος βαρηκοΐας αντιστοιχεί στο 15% των συγγενών περιστατικών, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Λόγου, Γλώσσας και Ακοής (ASHA). Σε αντίθεση με την υπολειπόμενη, μόνο ένας εκ των δύο γονέων μεταφέρει το μεταλλαγμένο γονίδιο της βαρηκοΐας στο παιδί, χωρίς απαραίτητα να έχει εμφανίσει ποτέ και ο ίδιος συμπτώματα.
Το υπόλοιπο ποσοστό των περιπτώσεων μπορεί να οφείλεται σε γενετικά σύνδρομα, όπως Usher, Treacher Collins, Waardenburg, Down, Crouzon και Alport.
Οι μη-γενετικοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν συγγενή βαρηκοΐα περιλαμβάνουν:
- Επιπλοκές στη γέννα: παρουσία βλαβερών μικροοργανισμών ή εμφάνιση μολύνσεων, έλλειψη οξυγόνου ή ανάγκη μετάγγισης αίματος.
- Πρόωρη γέννηση: τα μωρά που γεννιούνται με λιγότερο από 2 κιλά σωματικού βάρους ή εκείνα που απαιτούν αναπνευστική βοήθεια εξαιτίας της πρόωρης γέννησής τους εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο βαρηκοΐας.
- Διαταραχή του εγκεφάλου ή του νευρικού συστήματος.
- Χρήση φαρμάκων από τη μητέρα κατά την εγκυμοσύνη, όπως αντιβιοτικά ή κάποια παυσίπονα σκευάσματα που προκαλούν βαρηκοΐα.
- Μητρικός διαβήτης
- Χρήση ναρκωτικών, αλκοόλ ή τσιγάρου από τη μητέρα κατά την εγκυμοσύνη.
Παράλληλα, ένα παιδί μπορεί να αναπτύξει επίκτητη βαρηκοΐα, δηλαδή βαρηκοΐα που να εμφανιστεί μετά τη γέννησή του και η οποία να κυμαίνεται από ήπια ή μέτρια έως σοβαρή ή βαριάς μορφής. Οι αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν επίκτητη βαρηκοΐα είναι:
- Διάτρητο τύμπανο του αυτιού
- Ωτοσκλήρυνση ή η Νόσος Meniere
- Λοιμώξεις όπως η μηνιγγίτιδα, η ιλαρά ή η παρωτίτιδα (μαγουλάδες)
- Σοβαρός τραυματισμός στο κεφάλι
- Έκθεση σε υψηλά επίπεδα θορύβου
- Αθεράπευτη ή συχνή ωτίτιδα
- Έκθεση σε παθητικό κάπνισμα
Αντιμετώπιση
Ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης της παιδικής βαρηκοΐας σαφώς εξαρτάται από την σοβαρότητα της κατάστασης και την αιτία που την δημιουργεί. Τα ακουστικά βαρηκοΐας και τα κοχλιακά εμφυτεύματα αποτελούν τις πιο συχνές και αποτελεσματικές λύσεις στο πρόβλημα, ειδικά όταν αυτές συνδυάζονται με συνεδρίες λογοθεραπείας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, εάν παρατηρήσετε πως το μωρό ή το παιδί σας εμφανίζει κάποια δυσκολία στην ακοή, επισκεφθείτε άμεσα τον γιατρό για να ελέγξετε την κατάστασή του. Ο έλεγχος είναι ανώδυνος και ο γιατρός θα σας κατευθύνει κατάλληλα, προτείνοντας το ιδανικότερο πλάνο θεραπείας για την περίπτωσή σας.