Γράφει η Μαρία Χρυσικού 
Η απώλεια ακοής αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Ήδη, περισσότεροι από 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι παρουσιάζουν κάποια μορφή απώλειας ακοής και περίπου 430 εκατομμύρια χρειάζονται συνεχή φροντίδα και υποστήριξη.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός αναμένεται να ξεπεράσει τα 2,5 δισεκατομμύρια, με πάνω 700 εκατομμύρια ανθρώπους να χρειάζονται εξειδικευμένες υπηρεσίες φροντίδας.
Ως απώλεια ακοής θεωρείται η μειωμένη ικανότητα ακρόασης σε σύγκριση με ένα άτομο με φυσιολογική ακοή (κατώφλι έως 20dB και στα δύο αυτιά). Η βαρηκοΐα μπορεί να είναι ήπια, μέτρια, σοβαρή ή βαθιά, και να επηρεάζει το ένα ή και τα δύο αυτιά.
Η βαρηκοΐα δεν αφορά μόνο τις μεγαλύτερες ηλικίες. Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο νέοι ενήλικες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόνιμης απώλειας ακοής, κυρίως λόγω παρατεταμένης έκθεσης σε υψηλά επίπεδα θορύβου, έναν κίνδυνο που, στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να αποφευχθεί.
Πότε και πώς εμφανίζεται η απώλεια ακοής:
- Κατά την εγκυμοσύνη και τη γέννηση: γενετικοί παράγοντες, ενδομήτριες λοιμώξεις, ασφυξία κατά τον τοκετό, σοβαρός νεογνικός ίκτερος, πρόωρος τοκετός.
- Παιδική ηλικία: χρόνιες ωτίτιδες, υγρό στο μέσο αυτί, μηνιγγίτιδα και άλλες λοιμώξεις.
- Ενήλικες και ηλικιωμένοι: χρόνια νοσήματα, κάπνισμα, έκθεση σε δυνατούς θορύβους, χρήση φαρμάκων που βλάπτουν την ακοή, σταδιακή εξασθένιση της ακοής λόγω ηλικίας, ξαφνική απώλεια ακοής.
Η απώλεια ακοής δεν περιορίζεται μόνο στην ακουστική ικανότητα, αλλά επηρεάζει συνολικά την ποιότητα ζωής. Μπορεί να δυσκολέψει την επικοινωνία, να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, μοναξιά και γνωστική εξασθένηση, ενώ έχει συσχετιστεί και με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης. Παράλληλα, επηρεάζει την εκπαιδευτική και επαγγελματική πορεία, επιδεινώνοντας σταδιακά την αυτονομία και τη δυνατότητα συμμετοχής του ατόμου στην καθημερινότητα.
Το ενθαρρυντικό είναι πως πολλές μορφές απώλειας ακοής μπορούν να προληφθούν. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, σχεδόν το 60% των περιστατικών σε παιδιά οφείλονται σε αιτίες που μπορούν να αποφευχθούν. Αντίστοιχα, στους ενήλικες, η σωστή ενημέρωση, η προστασία από τον θόρυβο και η σωστή χρήση φαρμάκων συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση του κινδύνου.
Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την ακοή μας
- Εμβολιασμός για την πρόληψη λοιμώξεων που μπορεί να επηρεάσουν την ακοή
- Ιατρική φροντίδα κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό, με τακτικές εξετάσεις για τη μητέρα και το νεογνό
- Γενετική ενημέρωση και συμβουλευτική σε οικογένειες με ιστορικό απώλειας ακοής
- Έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση συχνών παθήσεων του αυτιού, όπως οι ωτίτιδες ή η παρουσία υγρού στο μέσο αυτί
- Προστασία της ακοής από δυνατούς ήχους, τόσο στην καθημερινότητα όσο και σε επαγγελματικούς χώρους
- Περιορισμός ή αποφυγή φαρμάκων που είναι γνωστό ότι μπορεί να βλάψουν την ακοή, όταν υπάρχουν ασφαλέστερες εναλλακτικές
Η σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση της απώλειας ακοής μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στην καθημερινή ζωή και τη λειτουργικότητα του ατόμου. Ακόμη και στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, υπάρχουν λύσεις που κάνουν τη διαφορά. Τα ακουστικά βαρηκοΐας, τα κοχλιακά εμφυτεύματα ή η χρήση της νοηματικής γλώσσας βοηθούν πολλούς ανθρώπους να επικοινωνούν πιο εύκολα και να συμμετέχουν ενεργά στην καθημερινή ρουτίνα τους.
Η απώλεια ακοής δεν είναι αναπόφευκτη. Με σωστή πρόληψη, τακτική παρακολούθηση και έγκαιρη πρόσβαση σε υπηρεσίες αποκατάστασης, είναι δυνατόν να προληφθούν πολλές περιπτώσεις βαρηκοΐας και να βελτιωθεί ουσιαστικά η καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.