Ο ήχος είναι παντού γύρω μας και επηρεάζει τη ζωή μας πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε. Από την επικοινωνία και τη συναισθηματική μας κατάσταση μέχρι τη φυσιολογία και την αντίληψή μας, επιδρά στον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε και βιώνουμε τον κόσμο.
Γνωρίζατε ότι ο ήχος μπορεί να ενισχύσει τη γεύση του κρασιού ή ακόμη και να σηκώσει μικρά αντικείμενα στον αέρα; Παρακάτω συγκεντρώσαμε μερικά από τα πιο εντυπωσιακά, και συχνά άγνωστα, facts για τον ήχο.
1. Ακούμε και χωρίς αυτιά
Ο ήχος δε φτάνει στα αυτιά μας μόνο μέσω του αέρα αλλά ακούμε και μέσω των οστών του κρανίου. Αυτή η διαδικασία λέγεται οστέινη αγωγιμότητα. Τη χρησιμοποιούν και ειδικά ακουστικά (bone-conduction), τα οποία ακουμπούν στα ζυγωματικά και πίσω από το αυτί, στέλνοντας δονήσεις κατευθείαν στο εσωτερικό του αυτιού χωρίς να καλύπτουν τον ακουστικό πόρο.
2. Γιατί δε μας αρέσει η φωνή μας στις ηχογραφήσεις
Όταν μιλάμε, ακούμε τη φωνή μας από τον συνδυασμό αγωγιμότητας αέρα και οστών. Στις ηχογραφήσεις, ακούμε τον ήχο όπως τον ακούν οι άλλοι: μόνο μέσω του αέρα. Αυτός είναι ο λόγος που η φωνή μας ακούγεται πιο λεπτή ή «ξένη» στα αυτιά μας.
3. Ο ήχος μπορεί να σηκώσει αντικείμενα
Με τη σωστή ένταση και συχνότητα, ο ήχος μπορεί να δημιουργήσει ακουστικά κύματα τόσο ισχυρά που αψηφούν τη βαρύτητα. Επιστήμονες έχουν καταφέρει να σηκώσουν μικρά αντικείμενα στον αέρα, όπως σταγονίδια νερού ή μικροσκοπικά κομμάτια υλικών, χρησιμοποιώντας μόνο ηχητικά κύματα.
4. Ο ήχος μπορεί να αλλάξει τη γεύση
Έρευνες έχουν δείξει ότι ο ήχος μπορεί να ενισχύσει την αντίληψη της γεύσης. Σε ένα πείραμα, οι συμμετέχοντες αξιολόγησαν το ίδιο κρασί ως πιο γευστικό όταν το συνόδευαν με την κατάλληλη μουσική. Ο εγκέφαλος τείνει να «ταιριάζει» αυτό που ακούμε με αυτό που γευόμαστε, δημιουργώντας μια πιο έντονη αισθητηριακή εμπειρία.
5. Ο ήχος κάτω από το νερό μπερδεύει την αντίληψή μας
Στο νερό, ο ήχος ταξιδεύει σχεδόν τέσσερις φορές πιο γρήγορα απ’ ό,τι στον αέρα. Αυτό επηρεάζει τους φυσικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιούμε για να εντοπίσουμε την κατεύθυνση του ήχου, όπως είναι η μικρή διαφορά χρόνου και έντασης με την οποία φτάνει στα δύο αυτιά μας. Γι’ αυτό, μέσα στο νερό δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε από πού ακριβώς προέρχεται ο ήχος.
6. Οι νυχτερίδες «βλέπουν» με τον ήχο
Οι νυχτερίδες προσανατολίζονται στο απόλυτο σκοτάδι χάρη στον ηχοεντοπισμό. Εκπέμπουν υπερηχητικά κύματα, ήχους με συχνότητες άνω των 20.000 Hz, που δεν γίνονται αντιληπτοί από την ανθρώπινη ακοή και ακολουθούν τις ανακλάσεις τους για να εντοπίζουν εμπόδια, αντικείμενα ή λεία γύρω τους. Έτσι, ουσιαστικά «βλέπουν» τον κόσμο μέσα από τον ήχο.
7. Οι ελέφαντες επικοινωνούν με υπόηχους
Οι ελέφαντες παράγουν ήχους χαμηλής συχνότητας, κάτω από 20 Hz, γνωστούς και ως υπόηχους, για να επικοινωνούν μεταξύ τους σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτοί οι ήχοι δεν ακούγονται αλλά γίνονται περισσότερο αισθητοί.
8. Τα θαλάσσια θηλαστικά χρησιμοποιούν το κανάλι SOFAR
Στον ωκεανό υπάρχει μια ειδική ζώνη, γνωστή ως κανάλι SOFAR (Sound Fixing and Ranging), όπου ο ήχος ταξιδεύει πιο μακριά απ’ ό,τι σε άλλα βάθη λόγω της ιδανικής θερμοκρασίας και πίεσης. Πολλά θαλάσσια θηλαστικά το χρησιμοποιούν για να επικοινωνούν σε αποστάσεις εκατοντάδων ή και χιλιάδων χιλιομέτρων.
9. Ο ήχος προκαλεί συναισθήματα
Οι πολύ χαμηλές συχνότητες, συχνά κάτω από το όριο της ανθρώπινης ακοής, χρησιμοποιούνται σε ταινίες τρόμου επειδή πυροδοτούν ενστικτώδεις αντιδράσεις φόβου και έντασης. Ακόμη κι αν δεν τις αντιλαμβανόμαστε συνειδητά, αυτές οι συχνότητες επηρεάζουν το νευρικό μας σύστημα και δημιουργούν μια ανεξήγητη αίσθηση ανησυχίας.
10. Ορισμένες συχνότητες μπορούν να μειώσουν το άγχος
Η συχνότητα των 528 Hz έχει συσχετιστεί με τη χαλάρωση και την ευεξία, σύμφωνα με αρκετές ανεπίσημες αναφορές και κάποιες επιστημονικές μελέτες. Σε πείραμα με ποντίκια, παρατηρήθηκε ότι η έκθεσή τους σε ήχο στα 528 Hz οδήγησε σε μείωση των επιπέδων άγχους.
Και δεν τελειώσαμε εδώ. Στο δεύτερο μέρος, θα δούμε τα πιο απίστευτα ρεκόρ, επιστημονικά φαινόμενα και εντυπωσιακά facts για τον ήχο που δύσκολα θα πιστέψετε. Κι όμως, ισχύουν!